۱. کوئرستین: آنتی هیستامین طبیعی

کوئرستین یک فلاونوئید، یا رنگدانه گیاهی، است که در بسیاری از میوه ها و سبزیجات مانند سیب، پیاز، و توت ها یافت میشود. این ترکیب به عنوان یک آنتی هیستامین طبیعی عمل می کند و با مسدود کردن ترشح هیستامین ها – مولکول هایی که سیستم ایمنی در پاسخ به آلرژن ها آزاد میکند – به کاهش علائمی مانند آبریزش بینی و خارش چشم کمک مینماید. علاوه بر این، کوئرستین خاصیت ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی دارد که میتواند در مدیریت واکنشهای آلرژیک نقش داشته باشد.
مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که کوئرستین نه تنها ترشح هیستامین را مهار میکند، بلکه با کاهش فعالیت ماست سل ها (سلولهای مسئول آزادسازی هیستامین) التهاب را نیز کنترل مینماید. در یک مطالعه جانوری، کوئرستین توانست تورم راههای هوایی ناشی از آلرژی را تا ۵۰% کاهش دهد. در انسان ها، یک پژوهشگر مشاهده کرد افرادی که رژیم غذایی غنی از کوئرستین دارند، شیوع کمتری از آلرژی های تنفسی مانند آسم را تجربه میکنند. با این حال، مطالعات انسانی هنوز محدود هستند و نیاز به پژوهش های گسترده تر برای تأیید دوز مؤثر وجود دارد.

کوئرستین در دوزهای زیر ۱۰۰۰ میلیگرم روزانه معمولاً بی خطر است و عوارض جانبی نادر آن شامل سردرد یا ناراحتی معده است. با این وجود، مطالعات جانوری نشان داده اند دوزهای بسیار بالا (بیش از ۲۰۰۰ میلیگرم) ممکن است به کلیه ها آسیب برسانند یا رشد تومورها را تحریک کنند. البته، چنین اثراتی در انسان ها گزارش نشده است. افراد مبتلا به بیماری های کلیوی یا تحت درمان با داروهای خاص (مانند رقیق کننده های خون) باید پیش از مصرف با پزشک مشورت کنند.
با توجه به شواهد اولیه و ایمنی نسبی، کوئرستین گزینه امیدوارکننده ای است. ترکیب آن با ویتامین ث میتواند جذب آن را افزایش دهد. اما برای نتایج بهتر، مصرف منظم و طولانی مدت (حداقل ۴-۶ هفته) لازم است.

۲. زینک (روی): تقویت کننده سیستم ایمنی

زینک یک ماده معدنی ضروری است که در فرآیندهای بیولوژیکی متعددی از جمله عملکرد سیستم ایمنی، ترمیم زخم، و سنتز DNA نقش دارد. منابع غذایی غنی از زینک شامل صدف، گوشت قرمز، تخمه کدو، و حبوبات هستند. این ماده به تنظیم پاسخ های التهابی و آلرژیک کمک میکند.

کمبود زینک با افزایش سطح ایمونوگلوبولین E (IgE) – آنتی بادی مرتبط با واکنشهای آلرژیک – همراه است. یک مطالعه روی ۲۰۰۰ شرکت کننده نشان داد افرادی با سطح زینک پایین خون، ۵ برابر بیشتر در معرض آلرژی های فصلی قرار دارند. در پژوهشی دیگر، مصرف مکمل زینک به مدت ۸ هفته علائمی مانند عطسه و گرفتگی بینی را در بیماران مبتلا به رینیت آلرژیک تا ۳۰% کاهش داد. مکانیسم احتمالی این اثر، مهار فعالیت هیستامین و تعدیل پاسخ سلولهای T است.
مصرف بیش از حد زینک (بالای ۴۰ میلیگرم روزانه) میتواند منجر به مسمومیت شود که با علائمی مانند تهوع، استفراغ، و اختلال در جذب مس همراه است. اسپری های بینی حاوی زینک نیز با خطر از دست دادن موقت حس بویایی مرتبط هستند. برای جلوگیری از عوارض، بهتر است زینک را از طریق غذاها یا مکمل های با دوز کنترل شده دریافت کنید.

قرص جوشان زینک و ب کمپلکس نیچرز پلنتی گزینه مناسبی برای تأمین نیاز روزانه بدن به زینک هستند، به ویژه برای افرادی که به دلیل رژیم غذایی نامتعادل یا شرایط خاص سلامتی، ممکن است دچار کمبود این ماده معدنی ضروری باشند. زینک نقش کلیدی در تقویت سیستم ایمنی، بهبود سلامت پوست، تسریع التیام زخمها و کاهش التهاب ناشی از آلرژی ایفا میکند. این مکملها معمولاً با فرمولاسیون قابل جذب و همراه با ترکیباتی مانند ویتامین ث ارائه میشوند که به افزایش اثربخشی و جذب بهتر زینک کمک میکنند. با این حال، پیش از مصرف، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا دوز مناسب و نیازهای فردی شما بررسی شود.

۳. زردچوبه: ادویه ضدالتهاب

زردچوبه، با ترکیب فعال کورکومین، قرن هاست در طب سنتی برای درمان التهاب و درد استفاده میشود. کورکومین با مهار مسیرهای التهابی مانند NF-kB و کاهش سیتوکین های پیش التهابی، به تسکین علائم آلرژی کمک میکند.
یک مطالعه بالینی روی ۲۴۱ بیمار مبتلا به رینیت آلرژیک نشان داد که مصرف ۵۰۰ میلیگرم زردچوبه به مدت ۲ ماه، شدت عطسه و آبریزش بینی را به طور قابل توجهی کاهش میدهد. همچنین، پژوهش های جانوری حاکی از آن است که زردچوبه با کاهش نفوذ پذیری مویرگ ها، از خروج مایعات به بافت های بینی (علت گرفتگی) جلوگیری میکند.
زردچوبه در دوزهای معمول غذایی بی خطر است، اما مکمل های با دوز بالا (بیش از ۴۵۰ میلیگرم) ممکن است باعث اسهال یا رفلاکس معده شوند. مصرف آن در بارداری تنها تحت نظر پزشک توصیه میشود، زیرا برخی مطالعات حیوانی نشان دهنده خطرات احتمالی برای جنین هستند.

۴. پروبیوتیک ها: متحدان روده

پروبیوتیک ها باکتری های زنده ای هستند که با حفظ تعادل میکروبیوم روده، سیستم ایمنی را تنظیم میکنند. گونه هایی مانند لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم ممکن است از طریق تعادل بخشیدن به پاسخ Th1/Th2 (مرتبط با آلرژی) مؤثر باشند.
مرور ۲۸ مطالعه نشان می دهد که پروبیوتیک ها می توانند سطح IgE را کاهش داده و علائمی مانند خارش چشم را بهبود بخشند. با این حال، نتایج متناقض اند: در برخی مطالعات، تنها گونه های خاصی مانند لاکتوباسیلوس را منوسوس GG مؤثر بوده اند، در حالی که دیگران هیچ تأثیری نشان نداده اند. تفاوت در دوز، مدت مصرف، و تنوع باکتری ها ممکن است دلیل این ناسازگاری باشد.
پروبیوتیک ها در افراد سالم معمولاً بی خطرند، اما در افراد با سیستم ایمنی ضعیف (مانند بیماران سرطانی) ممکن است باعث عفونت شوند. عوارض جانبی خفیف مانند نفخ یا اسهال نیز محتمل است.

۵. باتربور: گیاهی با ریسکهای جدی

باتربور گیاهی است که در گذشته برای درمان میگرن و آلرژی استفاده میشد. با این حال، نگرانی ها درباره سمیت آن موجب کاهش محبوبیتش شده است.
یک مطالعه قدیمی (۲۰۰۲) گزارش کرد که عصاره باتربور به اندازه آنتی هیستامین های رایج در کاهش علائم آلرژی مؤثر است. اما تحقیقات جدیدتر نشان داده اند که بسیاری از این مطالعات روش شناسی ضعیفی داشته اند. به علاوه، برخی فرآورده های باتربور حاوی آلکالوئیدهای پیرولیزیدین هستند که برای کبد سمی اند.
مصرف طولانی مدت باتربور با آسیب کبدی، فیبروز ریوی، و حتی سرطان مرتبط است. از سال ۲۰۱۵، سازمان های معتبر پزشکی مصرف آن را به دلیل نگرانی های ایمنی توصیه نمیکنند.

آیا ارزش امتحان دارد؟

خیر. باتربور نه تنها شواهد محکمی ندارد، بلکه خطرات آن بهطور قطعی از فوایدش پیشی میگیرد.

۶. ویتامین ث: آنتی اکسیدان قوی

ویتامین ث با خنثی کردن رادیکال های آزاد و تعدیل سیستم ایمنی، ممکن است شدت واکنش های آلرژیک را کاهش دهد.
در یک مطالعه، مصرف ۲۰۰۰ میلیگرم ویتامین ث به همراه ورزش هوازی به مدت ۸ هفته، علائم آلرژی را تا ۴۰% کاهش داد. این ویتامین همچنین سطح هیستامین پلاسما را کم میکند. با این حال، بیشتر پژوهش ها روی حیوانات یا با استفاده از فرم های تزریقی ویتامین ث انجام شده اند.

خطرات سلامتی

مصرف بیش از ۲۰۰۰ میلیگرم روزانه ممکن است در مردان خطر سنگ کلیه را افزایش دهد. عوارض گوارشی مانند اسهال نیز در دوزهای بالا شایع است.

آیا ارزش امتحان دارد؟

بله، اما بهتر است ویتامین ث را از منابع طبیعی مانند فلفل دلمه ای، کیوی، و مرکبات دریافت کنید. مکمل ها نیز در دوزهای ۵۰۰-۱۰۰۰ میلیگرم بی خطرند.
قرص های جوشان ویتامین ث نیچرز پلنتی در دوز های 500، 1000 و 2000 میلیگرم در طعم های مختلف در داروهانه های سراسر کشور موجود و قابل تهیه است.

۷. عسل: شیرینی پرریسک

برخی ادعا می کنند عسل محلی حاوی گرده های منطقه است و میتواند به عنوان یک واکسن طبیعی آلرژی عمل کند. گرده های موجود در عسل معمولاً از گلهای بزرگ (که آلرژیزا نیستند) گرفته میشوند، نه از گیاهان باد گرده افشانی که عامل اصلی آلرژی فصلی اند.

خطرات سلامتی

عسل خام ممکن است حاوی باکتری کلستریدیوم بوتولینوم باشد که برای نوزادان زیر ۱ سال کشنده است. همچنین، قند بالای آن برای افراد دیابتی یا دارای اضافه وزن مناسب نیست.

آیا ارزش امتحان دارد؟

خیر. هیچ مدرک قانع کنندهای از تأثیر عسل بر آلرژی وجود ندارد، اما میتوان از آن برای تسکین سرفه های خشک استفاده کرد.

۸. گزنه: گیاه ضدهیستامین

گزنه گیاهی است که برگ های آن حاوی ترکیباتی مانند هیستامین و سروتونین است که ممکن است پاسخ آلرژیک را تعدیل کنند.
مطالعات آزمایشگاهی نشان میدهند عصاره گزنه میتواند گیرنده های هیستامین H1 را مسدود و تولید پروستاگلاندین های التهابی را مهار کند. یک مطالعه انسانی کوچک گزارش کرد که مصرف ۳۰۰ میلیگرم عصاره گزنه به مدت ۴ هفته، علائم را در ۵۸% بیماران بهبود بخشید.
خطرات سلامتی
مکمل های استاندارد شده گزنه معمولاً بی خطرند، اما مصرف برگ خام آن ممکن است باعث خارش دهان یا معده شود. تداخل با داروهای ضد فشار خون یا دیابت نیز محتمل است.

آیا ارزش امتحان دارد؟

هنوز خیر. تا زمان انجام مطالعات گسترده تر، نمیتوان گزنه را به عنوان درمان اولیه توصیه کرد.

۹. اسپیرولینا: جلبک سبز-آبی

اسپیرولینا جلبکی غنی از پروتئین، ویتامین ها، و فیکوسیانین (ترکیب ضدالتهاب) است که ممکن است پاسخ های آلرژیک را مهار کند.
در یک مطالعه، مصرف ۲ گرم اسپیرولینا روزانه به مدت ۲ ماه، علائم آلرژی را بهتر از داروی ستیریزین کاهش داد. این اثر احتمالاً به دلیل مهار آزادسازی هیستامین از سلول های ماست است. همچنین، یک متاآنالیز در سال ۲۰۲۰ نشان داد اسپیرولینا سطح IgE را تا ۳۲% کاهش میدهد.

خطرات سلامتی

اسپیرولینای تولیدشده در محیط های غیراستاندارد ممکن است به سموم میکروسکوپی (میکروسیستین ها) آلوده باشد که برای کبد خطرناکند. همچنین، در افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی ممکن است سیستم ایمنی را بیش از حد تحریک کند.

آیا ارزش امتحان دارد؟

بله، اما با احتیاط. از برندهای معتبری که گواهی عدم آلودگی به سموم دارند خریداری کنید و با دوز پایین (۵۰۰ میلیگرم روزانه) شروع کنید.

۱۰. بروملین: آنزیم آناناس

بروملین یک آنزیم پروتئولیتیک است که در ساقه و میوه آناناس یافت میشود. این ترکیب با تجزیه پروتئین ها ممکن است التهاب راه های هوایی را کاهش دهد.

خطرات سلامتی

مصرف خوراکی بروملین در دوزهای معمول (۲۰۰-۸۰۰ میلیگرم) بی خطر است، اما ممکن است با داروهای ضد انعقاد تداخل ایجاد کند. عوارضی مانند اسهال یا واکنش های پوستی نیز گزارش شده است.

آیا ارزش امتحان دارد؟

خیر. با وجود برخی فواید ضدالتهابی، شواهد کافی برای تأثیر بر آلرژی وجود ندارد.

سوالات متداول

قویترین آنتی هیستامین طبیعی چیست؟

کوئرستین و زینک از بهترین گزینه ها هستند. کوئرستین مستقیماً ترشح هیستامین را مهار میکند، در حالی که زینک با تنظیم پاسخ ایمنی، تولید IgE را کاهش میدهد. گزنه نیز ممکن است با مسدود کردن گیرنده های هیستامین H1 مؤثر باشد، اما شواهد انسانی کافی نیست.

آیا ویتامین D میتواند آلرژی را درمان کند؟

برخی مطالعات ارتباط بین کمبود ویتامین D و افزایش شیوع آلرژی های غذایی در کودکان را نشان داده اند. با این حال، مکمل های ویتامین D نمیتوانند علائم آلرژی موجود را کاهش دهند. نقش این ویتامین بیشتر در پیشگیری اولیه است تا درمان.

آیا آلرژی نشاندهنده ضعف سیستم ایمنی است؟

برعکس! آلرژی نتیجه پاسخ بیش از حد سیستم ایمنی به عوامل بیخطر (مانند گرده ها) است. در واقع، سیستم ایمنی افراد مبتلا به آلرژی «بیش فعال» است و به جای نادیده گرفتن آلرژن ها، به آنها حمله میکند که منجر به علائم آزاردهنده میشود.

نکته پایانی

هیچ مکملی نمیتواند جایگزین داروهای استاندارد آلرژی (مانند آنتی هیستامینها یا اسپری های بینی کورتیکواستروئیدی) شود. با این حال، برخی مکمل ها میتوانند به عنوان درمان کمکی و تحت نظارت پزشک مفید باشند. پیش از شروع هر مکمل، به ویژه در صورت بارداری، شیردهی، یا مصرف داروهای دیگر، حتماً با پزشک یا دکتر داروساز مشورت کنید.